Vertaalblunders

Vertaalfouten vormen altijd weer een bron van hilariteit. Een overzicht van een aantal prachtige en soms ook schokkende vertaalblunders.

Shit-kwaliteit (september 2010)

Niet echt een vertaalfout, eerder een afkortingsongelukje. Een van onze relaties stuurde ons dit grandioze uithangbord met pregnant acroniem van een Spaanse horecagroothandel. Sommige bedrijven doen ook de gekste dingen om hun waar aan te prijzen.

Beëindigt zwangerschap en maakt huid zacht (juni 2010)

 

Productverpakkingen en handleidingen bij producten uit China grossieren vaak in vertaalfouten. Als we alles zouden vermelden wat we zo tegenkomen, dan zou deze rubriek uit zijn voegen barsten. Alleen de heel extreme blunders verdienen vermelding. Deze week signaleerden we er een op de verpakking van een afslankband: eliminate women pregnancy and make skin smooth. Grofweg vertaald met "beëindigt je zwangerschap en maakt je huid zacht".

Er zal waarschijnlijk wel iets bedoeld zijn als "reduceert vrouwelijk overgewicht". Tenminste, dat hoop je dan. Het is namelijk wel een vergezochte vertaalfout. Of zouden de makers dit misschien toch letterlijk bedoelen? Aten ze ooit hun kinderen niet op, die Chinezen?

 

 

 

Doodstraf voor een vertaling (feb 2009)

Vertalen is soms verre van een onschuldige bezigheid. In Afghanistan was een vertaling van de koran beschikbaar naar een van Afghanistans lokale talen. Een aantal mannen leek het een goed idee om de boodschap van de koran zo verder te verspreiden onder de bevolking die immers geen Arabisch leest. De voorganger van de moskee vroeg een oude vriend, Ahmad Ghaws Zalmai, om 1000 exemplaren te drukken.

Nadat er exemplaren in circulatie komen, begint het gedonder. Conservatieve geestelijken - en daar wemelt het van in Afghanistan - reageren woedend. Het probleem? De koran is alleen in het Afghaans gedrukt zonder dat de oorspronkelijke Arabische bron ernaast vermeld is. Allah heeft de koran ooit in het Arabisch aan de mens gegeven en iedere vertaling zonder de bron ernaast zou Allahs woord kunnen vertekenen. En dat is een doodzonde.

Een islamitische rechtbank verbiedt het boek en Zalmai wordt het mikpunt van woedende mullahs die hem als ongelovige afschilderen. Woedende menigtes gooien 's avonds stenen naar zijn huis. Een poging om naar Pakistan te ontsnappen mislukt waarna hij door de politie wordt opgepakt. Uiteindelijk wordt hij aangeklaagd volgens de strenge Sharia, het islamitische recht. Zalmai wordt aangeklaagd voor een poging tot het veranderen van de koran. De eis: doodstraf. Al zijn vrienden inclusief de voorganger van de moskee, de uitgever, de medewerkers van de drukkerij ontkennen het boek ooit ingezien te hebben, doodsbang als ze zijn om meegesleurd te worden. Als Zalmai spreektijd krijgt tijdens zijn proces begint hij koranverzen te zingen in de hoop daarmee zijn rechters te vermurwen.

Het vonnis "valt mee": op 15 februari 2009 worden Zalmai en zijn medeverdachte Mushtaq Ahmad veroordeeld tot 20 jaar cel. Twintig jaar gevangenisstraf voor het drukken van een vertaling zonder de bron te vermelden.

Instituut slaat 'planck' mis (dec 2008)

 

Het Duitse Max Planck Instituut is een van de meest gerenommeerde wetenschapscentra ter wereld. Het eigen prestigieuze tijdschrift, Max Planck Forschung, wilde een speciale China-editie verfraaien met een klassiek Chinees gedicht. Gezet op een rode achtergrond sierde het 'gedicht' de omslag:

Kennelijk waren de Duitsers minder grondig dan gebruikelijk bij hun bronnenonderzoek, want na publicatie bleek de tekst afkomstig van een pikante reclamefolder voor een bordeel uit Macau. De tekst repte over 'jonge huisvrouwen met figuurtjes die je in vuur en vlam zullen zetten' (zie vertaalkundige behandeling op Language Log). De redactie van de Max Planck Forschung reageerde onmiddellijk met excuses waarbij te kennen gegeven werd - ook weer erg komisch - dat de tekst diepere betekenislagen had die over het hoofd gezien waren.

 

Lees ook het verslag van The Independent.

Lost in translation in Swansea (nov 2008)

 

De Britse gemeente Swansea wilde een verkeersbord plaatsen om aan te geven dat er geen zwaar vrachtverkeer door een woonwijk mocht rijden. Aangezien Swansea in Wales ligt moest de tekst van het bord ook in het Welsh vermeld worden. Er ging dus een mailtje van de verkeersbordendienst naar de vertaalafdeling met het verzoek om de zin "No entry for heavy goods vehicles" te vertalen. Er kwam direct een mailtje terug met de tekst: "Nid wyf yn y swyddfa ar hyn o bryd. Anfonwch unrhyw waith i'w gyfieithu." De tekst werd keurig op het bord geprint. Klus geklaard. Totdat er klachten van omwonenden binnen kwamen die constateerden dat er een verkeersbord aan de weg stond met de tekst: "I am not in the office at the moment. Send any work to be translated."

Lees ook het BBC-bericht.

 

Dineren bij Translate server error (juli 2008)

Eten we vanavond een hapje bij Translate Server Error?
Ook vertaalsites zijn wel eens even uit de lucht. Zie hier wat voor consequenties dat had voor een Chinese restauranteigenaar die iets te snel vertrouwde op een vertaalmachine bij het vertalen van zijn bedrijfsnaam naar het Engels:

 

Diplomatiek incident (nov 2007)

Begin 2008 was er een diplomatiek incident tussen een groep Israëlische journalisten en het Nederlandse Ministerie van Buitenlandse Zaken. De Israëliers hadden een vragenlijstje voor Minister Verhagen opgesteld in het Hebreeuws en dat door een online vertaalmachine naar het Engels laten vertalen. Het resultaat begon als volgt: "Helloh Bud, enclosed five of the questions in honor of the foreign minister: The mother your visit in Israel is a sleep to the favor or to the bed your mind on the conflict are Israeli Palestinian, and on relational Israel Holland, enzovoort", volstrekte wartaal die het gevolg was van een te groot vertrouwen in de moderne technologie. Excuses waren overigens snel gemaakt.

 

Druiven in plaats van maagden (2007)

Minder onschuldig zijn de gevolgen van een vermeende vertaalfout in de Koran. Volgens de Duitse auteur en filoloog Christoph Luxenberg (een pseudoniem) zijn er in de loop der eeuwen veel vertaalfouten geslopen in de Koran. Zo zou het woord 'huri' eigenlijk ontleend zijn aan het Syro-aramees en daarom niet 'maagd' maar 'witte druif' betekenen. De consequentie hiervan is dat moslims oorspronkelijk helemaal geen 72 maagden in het paradijs beloofd werden, maar een tros druiven. Dit als dichterlijke verbeelding van hoe mooi en overvloedig het paradijs wel niet is. Deze vooralsnog omstreden theorie toont welke verstrekkende en pijnlijke - denk aan zelfmoordterroristen in het Midden-Oosten - gevolgen een vertaalfout kan hebben.

 

 

 

 

 

Vertaalfouten

 

Het grote instinkboek
Zeer uitgebreide verzameling vertaalfouten in ondertitels, verzameld door ondertitelaar Bartho Kriek.

Voorbeeld: Agent zegt tegen zijn collega die een boef in zijn kraag heeft gevat: "Bring him to the station". Waar de ondertitelaar van maakt: "Breng hem naar het treinstation" in plaats van naar het politiebureau wat 'station' ook kan betekenen.

Nog zo'n klassieke vertaalflater: "Have you had your tea?" wat vaak fout wordt vertaald met "Heb je je thee gehad", terwijl met name Ieren hiermee bedoelen of je al hebt gedineerd. "Did you have fish with your tea?" betekent dus niet "Had je vis bij je thee?".

Engrish
Een heerlijke verzameling met taal-, vertaal- en spelfouten in Engelse teksten zoals je die met name in Japan tegenkomt. Compleet met foto's van de misspelde teksten.

Cross-culturele misverstanden

 

Een andere categorie 'vertaalblunders' vormen namen en begrippen die niet zozeer vertaald worden maar in een andere culturele context andere betekenissen oproepen. Vaak met pijnlijke consequenties.

Cross Cultural Marketing Blunders
Een overzicht van misverstanden die optreden als onschuldige namen of begrippen in een andere taal of cultuur een minder onschuldige betekenis krijgen.

Marketing Translation Mistakes
Vergelijkbaar met bovenstaande link.

Going International / Translation Mistakes
Vergelijkbaar met bovenstaande links.