ChatGPT en vertalingen

Kan je de revolutionaire chatbot ChatGPT ook gebruiken voor vertalingen? We vroegen het aan ChatGPT.

Sinds de introductie van ChatGPT in november 2022 is er al veel geschreven over deze toepassing van kunstmatige intelligentie, artificial intelligence. Voor ingewijden in het ai-wereldje waren de mogelijkheden van de tool geen verrassing. De rest van de wereld is diep onder de indruk van de taalvaardigheid van de bot en van de schier oneindige breedte van de vragen waar de app een antwoord op kan geven. Van "hoe bereiken we wereldvrede" tot "heb je een goed recept voor burrito's": het antwoord verschijnt in een oogwenk op het scherm.

Al snel bleek dat de bot bepaald niet perfect is en soms wat wispelturig. Zo kreeg ik in antwoord op "hoe bereiken we wereldvrede" acht stappen voorgelegd, en bij "how do we achieve world peace" tien stappen. Voor de burrito's zou maar liefst een hele theelepel zout nodig zijn, en de bereidingswijze van stamppot boerenkool leek vooral op die van de variant met andijvie.

Met ai gemaakte afbeelding van "boerenkool"

Om overal een antwoord op te hebben heeft de bot de beschikking over een grote database met tekst. Heel veel tekst. De teksten waarmee het taalmodel wordt gevoed, zijn eerst door menselijke ogen (van Keniaanse lezers voor amper 2 dollar per uur, aldus Time) beoordeeld om te zien of er geen obsceniteiten in staan. Ook voor machine learning geldt blijkbaar het aloude adagium garbage in, garbage out. De bot is ook getraind om indien nodig door te vragen, en leert van de feedback van gebruikers.

Behalve antwoord geven op kennisvragen kan de bot ook computercode voor je schrijven, en aangeven wat er mis is met code die niet naar wens werkt. Een gedicht over boerenkool? Geen probleem. Maar hoe zit het met vertalen?

Je kunt ChatGPT vragen om losse woorden en stukjes tekst te vertalen. Zelf zegt de bot:

Ja, ChatGPT kan worden gebruikt voor vertalingen. Het model is getraind op veel verschillende talen en kan daarom worden gebruikt om teksten te vertalen van de ene taal naar de andere. Het is wel belangrijk om te weten dat de kwaliteit van de vertaling afhankelijk is van de hoeveelheid training die het model heeft gehad in de specifieke taalcombinatie die je wilt vertalen.

De vertalingen van ChatGPT blijken redelijk adequaat en worden netjes voor je ogen op het scherm uitgetikt. Maar Google Translate, dat ook ai gebruikt, doet dat sneller. De kracht van ChatGPT zit vooral in het interactieve, het antwoord geven op vragen. Als ik vraag "is x een goede Nederlandse vertaling voor het Engelse y", dan komt er meestal een keurig antwoord, indien nodig met een suggestie voor een betere vertaling. Dat gaat niet altijd goed.

Ik stelde de bot ook een voor ons nogal existentiële vraag: is ChatGPT een bedreiging voor vertaalbureaus?

ChatGPT is een krachtige taalgeneratie-tool die in staat is om natuurlijke taal te genereren, waaronder vertalingen. Als een vertaalbureau voornamelijk automatische vertalingen aanbiedt, kan ChatGPT een concurrent zijn. Aan de andere kant, als een vertaalbureau voornamelijk menselijke vertalers inzet en kwalitatief hoogwaardige vertalingen levert, zal ChatGPT waarschijnlijk minder van een bedreiging zijn.

Een hele opluchting! The Language Lab werkt met gekwalificeerde menselijke vertalers. Onze vertalingen zijn daardoor en door onze gecertificeerde werkwijze altijd hoogwaardig. Voorlopig hebben we niets te vrezen van de bot. En "minder van een bedreiging" is geen goed Nederlands, lief botje.

Toen ik ChatGPT een paar dagen later nog eens vroeg naar de vertaling van handle bar was het antwoord "stuur, fietsstuur". Mooi, zo'n zelflerende bot!

Freek Roset